شما روزي چند ساعت مطالعه ميکنيد؟
شما روزي چند ساعت مطالعه ميکنيد؟ در هر شبانهروز چقدر از زمانتان را به مطالعه کتاب، روزنامه و مجله اختصاص ميدهيد؟ تا به حال به اين موضوع فکر کردهايد که چطور ميتوان کتاب خواندن را به عادتي روزانه تبديل کرد. اگر خريد، مطالعه و نگهداري صحيح از کتاب، بخشي از زندگي روزمره شما باشد، فرزندانتان هم به خواندن کتاب تشويق ميشوند. همه چيز از خانه شروع ميشود. خانه محل شکلگيري تمام عاداتي است که افراد در بزرگسالي با آنها زندگي ميکنند و شخصيت و شيوه زندگي آنها را شکل ميدهد. والدين بايد فرزندانشان را از سنين پايين به مطالعه تشويق کرده و آنها را با کتاب آشنا کنند. کتاب خواندن کليد موفقيت بچهها در مدرسه و همچنين زندگي آينده آنهاست. اگر بچهها به کتاب علاقهمند شوند، به يادگيري هم علاقهمند ميشوند و در آينده افرادي مطلع و موفق خواهند شد و مراحل تحصيلي را با موفقيت طي ميکنند. همچنين با مطالعه، دامنه اطلاعات آنها بالا ميرود و ديد بهتري نسبت به محيط پيدا ميکنند و در آينده از بسياري آسيبهاي جسمي، رواني و اجتماعي مصون ميمانند.
بررسيها نشان دادهاست که موفقيت تحصيلي بچهها تنها با 20 دقيقه مطالعه آزاد در هر روز به ميزان قابل توجهي افزايش پيدا ميکند. اگر والدين هر شب 20 دقيقه مطالعه کنند بچهها هم به اين کار تشويق ميشوند. براي اين کار ميتوانيد روي يک برگه کاغذ، جدولي تهيه کنيد که به تعداد افراد خانه ستون و به تعداد روزهاي هفته سطر داشته باشد. براي هر يک از افراد خانه هم رنگ خاصي را در نظر بگيريد و قرار بگذاريد هرکس هر روز 20 دقيقه مطالعه کرد، با رنگ مخصوص خودش، يکي از خانههاي جدول را که مربوط به همان روز است رنگ کند و موضوع مطلبي را که خوانده هم در آن خانه يادداشت کند. اين جدول را در محلي که همه به راحتي ببينند نصب کنيد و در پايان هفته بررسي کنيد چه کسي هر شب مطالعه داشته يا چه کسي موضوعات متنوعتري مطالعه کرده است و او را تشويق کنيد و براي او هديه بگيريد که البته اگراين هديه کتاب مورد علاقه او يا اشتراک يک مجله در زمينه مورد علاقهاش باشد، خيلي بهتر است. توصيه ميشود هر يک از اعضاي خانواده، بقيه خانواده را نيز در جريان موضوع مطالعه خود قرار دهند.
جايي براي کتابها
کتابهايي که در خانه داريد بهتر است جاي مشخصي داشته باشند. يک قفسه يا کمد مخصوص براي قرار دادن کتابها در نظر بگيريد و آنها را برحسب موضوع طوري بچينيد که هنگام استفاده به راحتي بتوانيد کتاب مورد نظرتان را پيدا کنيد. کتابهايي را که از کتابخانه يا از کسي امانت گرفتهايد، در قفسه مخصوص کتاب نگهداري کنيد تا آسيب نبينند. طبقهبندي و نگهداري صحيح کتاب را به بچهها نيز ياد بدهيد.
انتخاب کتاب مناسب
انتخاب کتاب مناسب اهميت زيادي دارد. در انتخاب کتاب به ويژه براي کودکان در سنين پيش از دبستان بايد بيشتر دقت کرد. براي اين کار ميتوانيد از افراد متخصص کمک بگيريد. توصيه ميشود، کتابهاي متنوع براي بچهها تهيه کنيد. براي بچههاي پيش دبستاني، کتابهاي آموزش الفبا، داستانهاي مصور، شعر و ادبيات سنتي و کتابهايي که اطلاعاتي درباره غذاها، حيوانات، علائم و نشانهها دارند و همچنين مجلههاي مخصوص کودکان توصيه ميشود.
وسايل کمک آموزشي
براي ايجاد علاقه بيشتر و تشويق بچهها به خواندن کتاب و يادگيري مطالب، از وسايل کمک آموزشي مانند نوار کاست، فيلم و سي دي همراه کتاب استفاده کنيد. استفاده از اين وسايل، مهارتهاي ديداري و شنيداري بچهها را بالا ميبرد. در انتخاب فيلم و سي دي هم دقت کنيد که با سن فرزندتان تناسب داشته باشد.
کتابهاي الکترونيکي
اين روزها با وجود برنامههاي جذاب کامپيوتري کمتر بچهاي کتاب خواندن را به کار با کامپيوتر ترجيح ميدهد. کامپيوتر، جاي خواندن و نوشتن را نميگيرد اما ميتواند در يادگيري موثر باشد. براي تشويق فرزندتان به مطالعه از کامپيوتر هم کمک بگيريد. سايتهاي مربوط به کتابهاي الکترونيکي مربوط به سن فرزندتان را شناسايي و فرزندتان را به استفاده و مطالعه آنها تشويق کنيد. بعضي سايتهاي مربوط به کتابخواني با تصاوير زيبا و جذاب يادگيري بچهها را تقويت و برخي با برگزاري مسابقات، بچهها را به کتابخواني علاقهمند ميکنند.
منبع:www.salamat.com
نامیرا
نوشتن داستانی که مخاطب، آخرش را میداند کار آسانی نیست. و اینجاست که کرمیار با نگاه درست به عاشورا و استفاده از عنصر «رمانس» به خوبی بهرهگرفته است.
بیش از هر چیز اسم کتاب است که خواننده را مشغول میکند؛ ابتدا به ذهن میرسد «نامیرا» فقط اسمی هنری است که برای جلب مخاطب انتخاب شده و یا ناشر و نویسنده خواستهاند ابهام داستان را زیاد کنند. اما کتاب را که تا انتها بخوانی معلوم میشود «نامیرا» ریشه در مفهوم «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» دارد. مفهومی که میگوید پهنهی سرزمین کربلا به اندازهی کل زمین وسعت پیدا کرده و عاشورا همیشه نمیراست.
«نامیرا» داستانی شخصیتمحور است؛ رمانی با خردهروایتهایی از تغییر روش، هدف، آرزو و عاقبت آدمها. این روزگار است که آدمها را در محک انتخاب شدن و انتخاب کردن میگذارد و نویسندهی نامیرا فقط تصویرساز صادق این رویدادهاست. نویسندهی کتاب را به سبک رمانهای کلاسیک با شروعی آرام آغاز میکند، تصویرسازی میکند، شخصیتها را یک به یک وارد داستان میکند، آنها را معرفی میکند و با داستان پیش میبرد. «نامیرا» اسیر اختلاف روایتهای تاریخی نشده و البته از عقبهی تحقیقی درستی بهره برده است.
نوشتن داستانی که مخاطب، آخرش را میداند کار آسانی نیست. و اینجاست که کرمیار با نگاه درست به عاشورا و استفاده از عنصر «رمانس» به خوبی بهرهگرفته است. دریغ جدی اینجاست که ای کاش سریال «مختارنامه» را بعد از خواندن «نامیرا» میدیدیم تا باورمان شود در کوفهای که ۱۸هزار نامه برای امام حسین علیهالسلام ارسال میشود چطور یکباره ورق بر میگردد و آدمهایی که تا دیروز مشتاق استقبال از پسر پیامبر و علی علیهماالسلام بودند، ناگهان با زرق و برق سکههای پسر مرجانه پشت او را خالی کردند، سفیرش را کشتند و بزرگان کوفه ناگهان یار قدیمی ابنزیاد شدند؟
آن وقت بود که میفهمیدیم که عمرو بنحجاج -از سردرمداران دعوت امام به کوفه- که سعی میکرد سپاهی برای امام تهیه کند، چگونه با یک جلسه نشست و برخاست با والی خناس کوفه یک شبه از دوست به دشمن تبدیل میشود و سعی و همتش را بر این میگذارد که مقابل یاران امام حتی اگر دختر و دامادش باشند، بایستد؟
در «نامیرا» است که میفهمی بخشی از انبوه مردمی که به امام نامه نوشتند حضور امام را برای منافع شخصی خود میخواستند. امضاها به خاطر درد دین نبود بلکه برای طایفهای سؤال این بود که چرا معاویه شام را برتر از کوفه دانسته است. وقتی که ابنزیاد سر کیسه را شل کرد و از بیتالمال کیسههای طلا بخشید، دیگر آمدن امام فایدهای برای این قوم نداشت. قصور معاویه را یزید جبران کرده بود، شاید اگر امام میآمد به کوفه و زعامت قوم را برعهده میگرفت اینان باز هم مخالفت میکردند. هرچند ابنزیاد هلاکشان کرد و دستشان را به خون پسر پیامبر آلوده کرد.
«نامیرا» یک مشخصهی بارز دارد. نامیرا یک دورهی فتنهشناسی است برای کسانی که در پی حق هستند و میخواهند بدانند که حق و باطل چگونه جابهجا میشوند. که حتی «عبدالله بنعمیر» با آن همه سابقه در جهاد با کفار تردید میکند که چرا پسر پیامبر به مقابله با یزید برخاسته است؟
«نامیرا» داستان عاشقانه هم دارد و نویسنده آگاهانه درام و رمانس را در کتابش خوب پرداخته است. «عشق» در نامیرا عشق بازاری نیست؛ آنجایی که سلیمه دختر عمرو بنحجاج با ربیع پیمان زناشویی میبندد و خوشحال است که همسرش محب علی و اولاد اوست و خشمگین میشود که چرا پدرش به حسین علیهالسلام پشت کرده است. این عشق آن قدر قوی است که وقتی ربیع کارش به تردید میکشد، سلیمه هشدار میدهد که پیوند آن دو از سر حب علی و حسین علیهماالسلام است.
در داستان کسانی را میبینیم که در لحظههای آخر به کاروان امام میرسند و البته چه خوش میرسند. اینان مدیون یک لحظه محاسبهی درست هستند تا بسوی امام بروند و البته میروند و میتوانند با امام باشند.
داستان «نامیرا» تمامی ندارد اما تو باید تا انتهای کتاب بخوانی تا حس کنی چرا «اَنَس بنحارث کاهلی» خیلی قبلتر از واقعهی عاشورا در کربلا به انتظار امامش نشسته است. اَنَس اینقدر افق بلندتری دارد که به «عبدالله بنعمیر» هم هشدار میدهد حرامیان و مسلمانان و مشرکان به زودی یکی میشوند! و بر بهترین خلق خدا هجوم میآورند.
کتاب فوق که اثرى است سیاسى، عقیدتى و اجتماعى در سال 1323 هجرى شمسى (1364 هجرى قمرى)، یعنى دو سال پس از عزل رضاخان از سلطنت نوشته شده است. امام خمینی (س) در این اثر به شبهات و تبلیغات ضد دینى و ضد روحانى جزوۀ «اسرار هزار ساله» یک وهابى گرا پاسخ گفته و به استناد حقایق تاریخى و ضمن طرح و نقد آراى فلاسفه یونان قدیم، فلاسفه اسلام و فلاسفه معاصر غرب، بر حقانیت تشیع و نقش سازندۀ روحانیت اسلام تأکید ورزیده است. در همین کتاب، اندیشۀ حکومت اسلامى و ولایت فقیه در عصر غیبت مطرح شده است و به تفصیل سیاستهاى ضد ملى و لائیک رضاخان و همفکران او در ممالک اسلامى (در آن زمان) افشا شده اند.
پیوند: http://7sib.ir
شاید اسم بیماری ریفلاکس معده اولش به نظرت کمی عجیب و غریب برسد. اما در واقع ریفلاکس معده بیماری شایعی است که بیشتر ما حداقل یک بار به آن دچار شده ایم. اگر ماهیچه اسفنکتر که به مِری و معده وصل است نتواند کارش را درست انجام دهد، ممکن است باعث برگشتن غذا و اسید معده به داخل مری شود. این مشکل باعث ایجاد بیماری ریفلاکس معده خواهد شد.
نوبت یکی دیگر از ویژهبرنامههای شبکهی سلامت در شهر قصه شده بود. اینبار هم آقای دکتر سینا مهمان برنامه بود تا در مورد بیماریی با یک اسم سخت صحبت کند: ریفلاکس معده. بیا پای صحبتهای دکتر سینا بنشینیم تا ببینیم چه چیزهایی راجع به این بیماری یادمان میدهد.
ریفلاکس معده چیست؟
ریفلاکس معده نام یک بیماری شایع است که میلیونها نفر از بچهها و آدم بزرگها در سراسر دنیا به آن دچار هستند. برای شناختن این بیماری، اجازه بده اول کمی در مورد خوردن حرف بزنیم. غذایی را که تو میجوی و قورت میدهی، از طریق مِری - که به آن لوله گوارشی گفته میشود- پایین رفته و به معده میرسد. سپس مایعات اسیدی گوارشی شروع به هضم و تجزیه غذاها میکنند.
یک نوع ماهیچه خاص به نام اسفنکتر (بگو: اِس+فَنک+تِر) به مِری و معده وصل است. اسفنکتر مثل یک دروازه عمل میکند که برای ورود غذا به سمت معده باز شده و سپس دوباره بسته میشود. باز و بسته شدن این دروازه باعث میشود که غذا و اسید معده به سمت مری برنگردند.
تصور کن دروازهای که بیموقع باز و بسته میشود چه مشکلاتی بهوجود میآورد، اسفنکتر هم همینطور است. اگر این ماهیچه در عملکرد خود دچار مشکل شده و اشتباهی باز یا بسته شود، غذا و اسید معده به داخل مری برمیگردند. این اتفاق، مشکلی بهوجود میآورد که به آن ریفلاکس معده میگویند. بیماری ریفلاکس معده مُسری نیست، یعنی مانند سرماخوردگی از شخصی به شخص دیگر سرایت نمیکند.
هر کسی یک بار در طول زندگیش ممکن است به ریفلاکس معده دچار شود. خیلیها اصلاً متوجه آن نمیشوند و بقیه ممکن است چیزی شبیه سوزش سر دل احساس کنند. سوزش سر دل درست در ناحیه زیر قفسه سینه يا همان جناق احساس میشود.
وقتی که مواد داخل معده به سمت بالا و داخل مری برمیگردند باعث تحریک مری میشوند، زیرا آنچه که در معده وجود دارد با اسید معده مخلوط شده است. اسید معده باعث ایجاد احساس سوزش میشود.
سوزش سر دل معمولاً بعد از غذا خوردن اتفاق میافتد. اگر تو در یک مهمانی بیش از حد غذا بخوری یا غذایت ادویه (به خصوص فلفل) زیاد داشته باشد یا این که قبل از رفتن به رختخواب یک پیتزای بزرگ بخوری، ممکن است سوزش سر دل بگیری. خیلی از آدمها، حتی بچههای تازه متولد شده هم ممکن است به این مشکل دچار شوند که شکل شدید آن، همان بیماری ریفلاکس معده است.
از کجا متوجه میشوم که بیماری ریفلاکس معده گرفتهام؟
بعضی از علائم و نشانههای بیماری ریفلاکس معده عبارتند از:
- سوزش سر دل که شایعترین علامت ریفلاکس معده است. احساس سوزش میتواند از قفسه سینه شخص شروع شده و به گلو و گردن او برسد و معمولاً به همراه حس یک مزه ترش اسیدی یا تلخ در دهان است.
- خسخس سینه و سرفه. این اتفاق وقتی میافتد که اسید معده به داخل گلو برگشته و از آنجا به داخل نای و ریه بریزد. در چنین حالتی قفسه سینه درد گرفته و ممکن است قورت دادن غذا برای شخص سخت و حتی دردناک شود.
- باد گلو یا آروغ زدن. باد گلو باعث خروج اسید و گاز معده میشود و اگر زیاد اتفاق بیفتد، میتواند یکی از نشانههای بیماری ریفلاکس معده باشد.
این ناراحتیها ممکن است تا 2 ساعت طول بکشند. دراز کشیدن بعد ازغذا، پوشیدن لباسهایی با کمر تنگ و یا حتی خم شدن میتواند باعث بدتر شدن علائم بیماری بشود.
بعضی از غذاهایی که باعث بدتر شدن ریفلاکس معده میشوند، عبارتند از:
- غذاهای ادویه دار
- شکلات
- غذاهای چرب و سرخ شده
- نوشیدنیهای کافئیندار مثل نوشابه و قهوه
- محصولات گوجه فرنگی مثل سس یا رب گوجه فرنگی
- سرکه و خردل
• مرکبات و آب میوههای آنها
دکتر چه کار میکند؟
دکتر تنها با شنیدن علائم و شرایط جسمی تو میتواند بگوید که دچار ریفلاکس معده شدهای یا نه. اما گاهی هم آزمایشاتی برای تشخیص مطمئنتر بیماری انجام میدهد. یکی از رایجترین این آزمایشات اسمش بلع قرص باریُم یا عکسبرداری اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی است. قبل از انجام این آزمایش تو باید یک مایع حاوی مادهای به اسم باریُم را بخوری که البته ممکن است مانند گچ به نظر برسد اما خوشطعم است. سپس دکتر از یک دستگاه اشعه ایکس مخصوص استفاده میکند تا ببیند که باریُم چگونه تا مری و معده تو پایین میرود. باریم در عکسبرداری اشعه ایکس قابل مشاهده است و میتواند تصویر واضحی از هرگونه ریفلاکس معده به دست بدهد.
در آزمایش دیگری که برای تشخیص این بیماری انجام میشود، یک لوله نرم و قابل انعطاف از طریق دهان یا بینی به داخل مری فرستاده میشود. این لوله به دستگاهی متصل است که میتواند میزان اسید موجود در انتهای پایین مری را اندازه گرفته و ثبت کند.
اگر اسید از معده تو به داخل مری برگردد، این دستگاه افزایش میزان اسید در مری را نشان میدهد. این لوله چندین ساعت - معمولاً حدود 24 ساعت- در آنجا میماند تا آزمایش تکمیل شود. شاید نگران احساسی باشی که این کار در تو ایجاد میکند. خوب، وارد کردن لوله به مری درد ندارد، اما ممکن است کمی احساس ناراحتی از ورود یک جسم خارجی به داخل بدنت داشته باشی. دکترها، پرستارها و والدینت آنجا خواهند بود تا به تو کمک کنند كه حس بهتری موقع انجام آزمایش داشته باشی.
یک آزمایش دیگر هم هست که به دکتر نشان میدهد آیا محتویات معده به داخل ریههای تو برمیگردند یا نه. این آزمایش با یک دستگاه مخصوص انجام میشود تا مسیر مایع (شیر) خورده شده را در داخل مری و معده دنبال کند.
آندوسکوپی (بگو: آن+دُس+کُپی) اسم یک آزمایش دیگر است که در آن دکتر از یک لوله باریک و نرم استفاده میکند. در انتهای این لوله یک دوربین فیلمبرداری خیلیخیلی کوچک نصب است که از داخل مری و معده تو فیلم میگیرد (یک فیلم با هنرنمایی اعضای داخلی بدن تو!). موقع انجام این آزمایش به تو داروی بیهوشی داده میشود تا هیچ ناراحتی و دردی احساس نکنی.
ریفلاکس معده چگونه درمان میشود؟
برای درمان این بیماری، پزشک دستورالعملهایی در مورد تغییر رژیم و عادتهای غذایی و استفاده از دارو به تو و پدر و مادرت خواهد داد. داروهایی به اسم آنتیاسیدها میتوانند برای درمان ریفلاکس معده مفید باشند. کار آنها این است که مقدار اسید معده را کاهش میدهند. اما این داروها را فقط برای مدت کوتاهی باید استفاده کرد، زیرا دارای اثرات جانبی هستند (یعنی ممکن است به بدن آسیب برسانند) و به مدت طولانی هم نمیتوانند مشکل را تحت کنترل داشته باشند.
برای مشکلات طولانیمدت، احتمالاً دکتر داروهای دیگری تجویز میکند که بعضی از آنها اسید معده را کاهش میدهند و بعضی دیگر باعث تقویت ماهیچههای اسفنکتر شده و کمک میکنند که معده زودتر خالی شود. اگر هیچکدام از این داروها موثر نبود، ممکن است بیمار برای درمان ریفلاکس معده به عمل جراحی نیاز داشته باشد، اما این کار همیشه هم لازم نیست.
چگونه میتوانم از علائم بیماری ریفلاکس معده جلوگیری کنم؟
اگر دچار بیماری ریفلاکس معده هستی، توصیههای زیر میتواند در کاهش علائم یا جلوگیری از آنها به تو کمک کند:
- از غذاهایی که ممکن است برایت مشکل ایجاد کند، دوری کن.
- سعی کن تعداد وعدههای غذاییت را بیشتر کنی و در عوض، در هر وعده کمتر غذا بخوری.
- درست قبل از رفتن به رختخواب غذا نخور. فاصله بین غذا خوردن و خوابیدن (یا دراز کشیدن) باید حدود 2 تا 3 ساعت باشد.
- موقع خوابیدن باید سرت کمی بالاتر از بدنت قرار بگیرد. استفاده از بالش شیبدار هم ایده خوبی است.
- لباسهایی که کمر تنگ دارند، نپوش. کمربندت را هم لازم نیست خیلی محکم ببندی.
- از دستورالعملها و توصیههای پزشکت با دقت پیروی کن. گاهی اوقات کم کردن وزن برای درمان ریفلاکس معده موثر است. اما به یاد داشته باش که هیچوقت بدون مشورت با پزشک، یک رژیم غذایی را شروع نکنی.
- یک ایده جالب در این زمینه وجود دارد. تو میتوانی یک دفترچه برای یادداشت علائم بیماریت داشته باشی و هر روز این علائم را یادداشت کنی تا ببینی که آیا از یک الگوی خاص پیروی میکند یا نه. آیا بعد از خوردن یک غذای خاص یا انجام یک فعالیت مشخص دچار علائم بیماری میشوی؟ اگر اینطور باشد، به راحتی میتوانی بفهمی که کدام غذاها و فعالیتها مناسب تو هستند و کدامها نیستند.
اگر این توصیهها را اجرا کنی، به زودی میتوانی با بیماری آزاردهنده ریفلاکس معده خداحافظی کنی!
خانواده به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی در جامعه میتواند بنای توسعه منابع انسانی را پایهریزی کند و تکریم این نهاد موجب استحکام این واحد اجتماعی شده است و این در حالی است که حضور بازنشستگان به عنوان افرادی، با تجربه که سالها عمر خود را در مسیر خدمت به مردم و سازندگی کشور صرف کردهاند نباید فراموش شوند و باید از تجربیات گرانبهای آنان برای ساختن آیندهای بهتر بهره برد و جوانان را باید با سوق دادن به سوی این عزیزان به آینده کاری خود امیدوار ساخت.
25 ذیالحجه (15 دی ماه) مصادف است با روز «تکریم خانواده و تکریم بازنشستگان»، علت انتخاب این روز شأن نزول آیه «هل اتی» در سوره الانسان که راجع به خانواده و استحکام پایههای آن است عنوان شده است.
گفتنی است این سوره در روز 25 ذیالحجه در شأن اهلبیت پیامبر(ص) نازل شد که پس از سه روز روزه و انفاق افطار خود، از طرف خداوند اطعام شدند اما این در حالی است که در شورای فرهنگی عمومی اتفاق نظر بر این بود که روز بازنشستگان با یک روز در تقویم رسمی کشور تلفیق شود که بهترین روز برای این منظور روز 25 ذیالحجه یعنی روز «خانواده» بود چرا که در دین مبین اسلام خانواده یکی از مهمترین ارکان جامعه محسوب میگردد و پایبندی به خانواده و جلوگیری از بیبند و باری و همچنین ارتقای جایگاه و تحکیم بنیان خانواده، از جمله مسائلی است که به آن سفارش فراوان شده است.
بیشک با انجام فرامین دینی اسلام در مورد خانواده و در نظر گرفتن آنها میتوان تا حد زیادی زمینه سلامت خانوادگی و سعادت و جاودانگی را برای خویش فراهم سازیم.
از طرفی خانواده به عنوان کوچکترین نهاد اجتماعی، آسیبپذیرترین گروه در برابر آسیبهای اجتماعی است به طوری که اکثر مشکلات و آسیبها ابتدا در خانواده بروز پیدا میکند و در صورت عدم پیشگیری و برخورد ناصحیح با آنها، به درون جامعه نیز رسوخ میکند و در این شرایط دشوار، دیگر نمیتوان به راحتی مشکلات و آسیبها را کنترل کرد.
اشاره «ای کسانی که به خدا ایمان آورده اید، بکوشید خود و خانواده خویش را از آتش دوزخ مصون دارید»؛ چرا که «همانا زیان کارترین افراد کسانی هستند که خود و خانواده خویش را در روز قیامت به زیان انداختند. هان! این همان خسران و زیان آشکار است».
خانواده، نخستین و مهم ترین نهاد تربیت آدمی است. آغازی برای صعود به قله های انسانیت و پیمودن پله های تعالی است و فضایی که در آن ارزش های اخلاقی و اجتماعی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و اسباب رشد و تعالی انسان به وجود می آید. خانواده، چتر عطوفت و کانون مهرورزی است. باغستانی است که در آن، باغبان تربیت با سخت کوشی و تلاش دائمی، فرزندان را از گزند آفات روحی، روانی و محیطی دور می سازد و با تربیت و آموزش درست، در باروری استعدادها و استقلال شخصیت تأثیر بسزایی ایفا می کند. این مقاله دربردارنده چند پیام کوتاه درباره این کانون پرمهر و مهم است.
سیره معصومان و خانواده و پذیرش مسئولیت خانواده هنگامی که در صدر اسلام، آیه ای درباره عذاب دوزخیان نازل شد، چند تن از جوانان از ترس گرفتاری به چنین عذابی، سر به بیابان نهادند و زندگی عادی خویش را رها کردند. همسران آنان خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدند و شرح حال شوهران خود را بازگفتند. حضرت از این ماجرا ناراحت شد، به سوی مسجد شتافت و چنین فرمود: «من که پیامبر شما هستم، همسر اختیار کرده ام، غذا می خورم و از بدنم نگه داری می کنم و در میان اجتماع به سر می برم و با مردم تماس دارم. هر کس از سنت و روش من روی برگرداند، از من نیست».
تقسیم کار در خانواده حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیهاالسلام پس از تشکیل زندگی مشترک، تقسیم کارهای خانه را به نظر و مشورت رسول اکرم صلی الله علیه و آله واگذاشتند. آنان به آن حضرت گفتند: یا رسول الله! ما دوست داریم ترتیب و تقسیم بندی کارهای خانه مان با شما باشد. پیامبر نیز کارهای بیرون خانه را بر عهده علی علیه السلام و کارهای داخلی را بر عهده حضرت زهرا علیهاالسلام گذاشت. علی و فاطمه علیهاالسلام نیز از اینکه نظر رسول خدا صلی الله علیه و آله را در زندگی خصوصی خود دخالت داده اند، بسیار خرسند بودند.
آموزش شجاعت و خداشناسی به کودک هنگام بازی در روایتی آمده است: هنگامی که امام حسن علیه السلام کودکی خردسال بود، فاطمه زهرا علیهاالسلام با او بازی می کرد و هنگام بازی، فرزند خود را بالا و پایین می انداخت. در آن حال درس شجاعت و شهامت به او می آموخت و در شعری که ترجمه آن چنین است، می فرمود: ای حسن! مانند پدرت باش بند اسارت را از گردن بگشای خداوندِ احسان کننده را پرستش کن و هرگز با کینه توزان دوستی نکن
پاداش عدالت میان فرزندان زنی با دو فرزند کوچکش بر عایشه، همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد شد. عایشه، سه دانه خرما به زن داد. مادر به هر یک از بچه ها یک دانه خرما داد. یک دانه دیگر را نیز نصف کرد و نیمی از آن را به هریک از بچه ها داد. چون پیامبر به خانه برگشت، عایشه جریان را برای آن حضرت تعریف کرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آیا از کار آن زن تعجب کردی؟ خدا به دلیل رعایت عدالت و مساوات، آن زن را به بهشت خواهد برد. حضرت در جای دیگری فرموده است: «خداوند دوست دارد میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها».
خانواده؛ سرچشمه پیشرفت جامعه اگر در سرچشمه ترقی و پیشرفت تمدن بیندیشیم و در جست وجوی منبع شعاع ارزش ها، فضیلت ها، کارهای نیک و خاستگاه های اخلاق در محافل اجتماعی باشیم، خواهیم دید که همه اینها از نظام خانواده هایی به هم پیوسته و سرشار از عاطفه سرچشمه می گیرد. پس اگر بنای خانواده در جامعه بر پایه فضیلت و اخلاقی نیکو استوار باشد، روح همکاری، برادری و محبت بر آن جامعه حاکم خواهد شد و آن جامعه با اتحاد و انسجام، اهلیت پذیرش امانت الهی را در زندگی خواهد داشت. اگر خانواده به انحراف، بدی ها و پراکندگی گرایش داشته باشد، جامعه به تزلزل و انحطاط خواهد گرایید و اگر زمینه این انحراف ها بیشتر شود، جامعه به گمراهی و تباهی کشیده خواهد شد. بنابراین، خانواده، هویت جامعه و نشانه های امت را بر دوش می کشد و اگر آن را به یک هرم تشبیه کنیم، پدر در رأس این هرم، مسئول مراقبت و حمایت از همسر خویش است که او نیز پایه دوم خانواده و مسئول تربیت فرزندان و سامان دهی امور خانه است.
نقش مرد در خانواده پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند رحمت کند پدری را که فرزندش را بر نیکی کردن بر خود کمک کند. نشستن مرد نزد زن و فرزندش، نزد خداوند محبوب تر از اعتکاف در مسجد من است. امام سجاد علیه السلام فرمود: خداوند از آن کس خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد. حق زن این است که بدانی خداوند او را مایه آرامش و انس تو قرار داده است و بدانی این نعمتی است که خداوند به تو داده. پس باید او را گرامی داری و با وی نرمی کنی. امام صادق علیه السلام فرمود: مرد برای اداره منزل و خانواده خود به سه ویژگی نیاز دارد که اگر در طبیعت او نباشد، باید خود را با تکلّف به آنها وادارد: خوش رفتاری، گشاده دستی سنجیده و غیرت برای حفاظت از آنها.
نقش زن در خانواده پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد انجام دادن کارهای خانه چیزی را جا به جا کند، خداوند به او نظر می کند و هر که خداوند به او نظر کند، عذابش نمی دهد. زنی که شوهر خود را به کارهایی وادار می کند که او توانایی انجام دادن آنها را ندارد، هیچ یک از کارهای نیکش پذیرفته نخواهد شد. امام باقر علیه السلام فرمود: برای زن نزد پروردگارش هیچ شفاعت کننده ای کارسازتر از خشنودی شوهرش نیست. امام صادق علیه السلام فرمود: خوش بخت است خوش بخت، زنی که شوهر خود را گرامی می دارد و آزارش نمی دهد و در همه حال از وی فرمان می برد.
وظیفه فرزند در خانواده پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: خوشا به حال کسی که به پدر و مادرش نیکی کند؛ خداوند عمرش را زیاد می کند. امام علی علیه السلام فرمود: نیکی به پدر و مادر، بزرگ ترین فریضه است. امام صادق علیه السلام فرمود: پدر و مادر را بر فرزند سه حق است: در همه حال شکرگزار آنها باشد، در هر چه او را امر و نهی می کنند، به جز معصیت خدا، اطاعتشان کند و در نهان و آشکار خیرخواه آنان باشد. امام رضا علیه السلام فرمود: خداوند به سپاس گزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است. پس هر کس از پدر و مادرش سپاس گزاری نکند، خداوند را سپاس نگفته است.